Belastingdienst in de problemen

Het rommelt bij de belastingdienst, en dat is niet alleen iets van de laatste tijd. De NOS kwam in januari met een mooi rijtje. Hieronder een overzicht van de problemen:

ICT Problemen
Heel veel geld ging bijvoorbeeld verloren door ICT problemen. Na negen jaar proberen, werd in 2009 de stekker uit een ICT project gehaald: volgens NOS kostte dit 203 miljoen euro. In 2016 constateerde De Rekenkamer als volgt: “Bij het Ministerie van Financiën handhaaft de Algemene Rekenkamer een ernstige onvolkomenheid, omdat te weinig voortgang is gemaakt met de aanpak van de grote ICT-systemen bij de Belastingdienst en niet duidelijk is wanneer deze voor de overheid cruciale dienst voldoende wendbaar is om grote aanpassingen in de belastingen te verwerken.”

Riante vertrekregeling: ongewenste leegloop
Om de IT afdeling te ‘vernieuwen’ was het doel volgens NOS om 4800 mensen te vervangen door 1500 jongere medewerkers, die handig zijn met technologie. Medewerkers konden per 1 februari aangeven of ze gebruik wilden maken van een vertrekregeling waarbij ze maximaal 75.000 euro bruto mee konden krijgen. Salaris wordt twee jaar doorbetaald. 7.820 mensen toonden belangstelling, 5800 mensen vertrekken. Kosten?: 648 miljoen euro. Gevolg: enorme leegloop, ook gekwalificeerd personeel vertrekt heeft ook invloed op de werdruk. Overigens wil een deel van de vertrekkers mogelijk met vroeg pensioen: de gemiddelde leeftijd van een ambtenaar die bij de belastingdienst werkt is 53 jaar. Hierdoor wordt de regeling als een verkapte VUT-regeling gezien, de belastingdienst heeft zichzelf daarom een extra boete van 200 miljoen opgelegd. Hans Leijtens, voormalig directeur-generaaal Belastingdienst, was mede verantwoordelijk voor deze riante regeling. Hij stapte op naar aanleiding van het schandaal en is nu kwartiermaker van de Integriteitskamer van Sint Maarten.

Reorganisatie na reorganisatie
De Belastingdienst heeft al jaren te maken met reorganisatie op reorganisatie.Het doel van staatssecretaris Wiebes (VVD): méér belastingopbrengsten minder kosten. Een FNV woordvoerder zegt tegen NRC dat de dienst sinds jaren 90 is constant aan het reorganiseren is.

Invoering horizontaal toezicht: minder handhaving
In 2001 werd het horizontaal toezicht ingevoerd. Een toezichtsvorm waarbij de belastingdienst steeds intensiever samenwerkt met bedrijven. Concreet worden er overeenkomsten opgesteld tussen een bedrijf en de belastingdienst die gebaseerd zijn op vertrouwen in het bedrijf. Uitgangspunt is dus dat bedrijven zichzelf op orde gaan houden, dit levert efficiency op voor de fiscus die minder hoeft te handhaven. Ideaal zou je zeggen.

Helaas roept dit systeem veel kritiek op. Volgens Trouw liep invoering in Zweden uit op een drama vanwege angst voor belangenverstrengeling en willekeurige staatssteun bij bedrijven. Uit onderzoek van Investico en Trouw blijkt in ieder geval al dat de aangiften van een kwart van de grote bedrijven in Nederland niet meer worden gecontroleerd. Daarnaast blijken acht bedrijven die voorkomen in de Panamapapers ook onder deze vorm van toezicht te staan. Is dit toeval? Overigens was Theo Toolen verantwoordelijk voor de invoer van het horizontaal toezicht.

Integriteitsproblemen doane
Ook bij de douane, onderdeel van de belastingdienst, spelen er ernstige problemen. Uit een uitzending van Eén Vandaag bleek dat er in het afgelopen jaar 30 mensen zijn ontslagen na een integriteits schending. Een van de uitgelichte rechtszaken gaat om Gerrit G. die grote ladingen drugs doorgelaten heeft. Eis is 16 jaar, rechter heeft nog geen uitspraak gedaan. Op de website van Eén Vandaag staan enkele interne documenten waarin te lezen is dat de organisatie niet in staat is om haar medewerkers adequaat te screenen. Ook staat er te lezen dat er nog veel ‘onverwerkte emoties’ zijn onder personeel (de reorganisaties?). Volgens Leo Huberts, hoogleraar intergriteit (heb ik les van gehad!), zijn er problemen met het draagvlak binnen de organisatie.

Geen inzicht in misgelopen inkomsten
De Belastingdienst zegt in een reactie op de problemen met aangiften tegen Trouw: “We hebben allebei belang bij een nette aangifte. Dankzij overleg zullen bedrijven het standpunt van de Belastingdienst eerder accepteren.” Dat de overheid geld zou mislopen, verwacht de dienst volgens de krant dan ook niet. Hoewel het uitrekenen van misgelopen inkomsten eigenlijk niet te doen is. In een ander Trouw artikel blijkt dat het miniserie tot 2008 schatte hoeveel belasting het misloopt bij het midden- en kleinbedrijf. Nadat horizontaal toezicht werd ingevoerd bij het MKB en de gemiste opbrengsten toenamen, stopte het ministerie met deze berekeningen..